Veilig verkeer start op school dankzij voorlichters met een beperking

Onderstaand interview uit 2015 met Barbara is een momentopname. Hoe het nu met haar gaat, weet k niet.

Hoe zorg je ervoor dat er minder dodelijke verkeersongevallen plaatsvinden, of verkeersongevallen waardoor mensen gehandicapt raken? De Unie van Gedeeltelijk Verlamden in Slovenië bezoekt scholen om kinderen te vertellen wat er kan gebeuren wanneer men niet veilig rijdt in het verkeer. Alle voorlichters hebben zelf een beperking als gevolg van een verkeersongeval. Ik sprak over dit project en andere projecten van de Unie met Barbara Slacek.

Het project werd geboren toen één van de negen lid-verenigingen van de Unie een nieuwe bestelwagen wilde kopen. Zij gingen naar een Volkswagen-dealer met de vraag of hij interesse zou hebben zo’n wagen voor hen te sponsoren. Hij stemde ermee in, onder de voorwaarde dat de vereniging iets terug zou doen voor de maatschappij. Ze besloten het project ‘We rijden nog steeds, maar lopen niet meer’ op te zetten. Omdat de betreffende vereniging niet in heel het land actief was, moest een aparte vereniging worden opgericht met de naam van het project om sponsorgelden binnen te kunnen halen. De belangrijkste sponsors zijn private ondernemingen en de scholen die de voorlichters bezoeken. De overheid en het Agentschap voor Verkeersveiligheid dragen kleinere bedragen bij. Het is nu een nationaal project en er zijn zelfs plannen om internationaal te gaan. In Servië is al een soortgelijk project opgestart.

Realistische voorlichting

Barbara kreeg zelf een verkeersongeluk op 6 januari 1999. ‘Ik was 19 en zat achter in een auto. Ik had mijn veiligheidsgordel niet om. De auto reed te snel en de bestuurder verloor de macht over het stuur. Ik brak mijn ruggengraat. Ook mijn longen, lever en zelfs mijn hart waren gekwetst. Gedurende twee weken vocht ik voor mijn leven. In totaal heb ik twee maanden in het ziekenhuis gelegen. Na die periode begon de revalidatie die ook nog eens een half jaar in beslag nam. Er is slechts één revalidatiecentrum in Slovenië, in Ljubljana. Ik was niet in shock of boos nadat ik wist dat ik voortaan met een beperking door het leven moest. Ik ben altijd een energiek en positief ingesteld persoon geweest. Ik was blij dat ik nog steeds leefde. Mijn oom heeft ook een beperking. Hij is getrouwd, heeft een baan en kinderen. Dankzij hem kende ik de positieve kant van het leven met een beperking.

'Ik raakte als lid van de Raad van Bestuur van de Unie betrokken bij het project. Ik werk acht uur per week op het kantoor. Daarnaast ben ik moeder. Wanneer ik buiten deze verplichtingen tijd heb, geef ik één keer per maand zelf voorlichting op een school. Ik ben een realistisch persoon en ben van mening dat je niet moet liegen tegen kinderen. Ik vertel ze dus precies wat er is gebeurd. Bij de allerkleinsten laat ik wel de details weg. Zij zijn altijd erg nieuwsgierig en stellen veel vragen. Bij de kleine kinderen werken we met twee geïllustreerde boeken. Deze vertellen het verhaal van een leeuw die door een valpartij een beperking krijgt. De tekeningen laten zien hoe hij ermee leert te leven en dat dat heel goed mogelijk is.

‘De oudere kinderen (13-18) reageren geschokt op mijn verhaal. Dat is ook mijn doel! Ik toon ze foto’s van het ongeval die ik van de politie heb gekregen. Het is goed dat ze luisteren, kijken, observeren. Mijn verhaal helpt hen zich er bewust van te zijn dat ze zich veilig moeten gedragen in het verkeer. Andere mensen vertellen hen dat natuurlijk ook, maar nu zien ze in levende lijve wat er zou kunnen gebeuren wanneer ze het niet doen. We werken met 15 voorlichters waarvan negen actief voorlichting geven. Mijn eigen motivatie om dit te doen, is dat ik wil voorkomen dat mijn verhaal ook het verhaal van een ander wordt.’

Hoe veilig is het verkeer in Slovenië in zijn algemeen?

'Met die veiligheid is het zeer slecht gesteld. Bijvoorbeeld: alleen al deze morgen (vrijdag 8 mei) waren er vier ongevallen op één enkele weg. Slovenen rijden in het algemeen veel te hard en houden zich niet aan de verkeersregels. Alcohol in het verkeer is ook een serieus probleem, alhoewel het zo goed als verboden is met alcohol de weg op te gaan. Voor elke verkeersovertreding die je begaat, krijg je een aantal strafpunten. Dat aantal hangt af van de ernst van de overtreding. Wanneer je 18 strafpunten hebt, wordt je rijbewijs voor twee jaar opgeschort en moet je therapie volgen. Na die twee jaar moet je een nieuw examen afleggen. Wij werken ook met deze overtreders.'

Slovenen met een beperking zorgen voor zichzelf

De Unie van Gedeeltelijk Verlamden in Slovenië bestaat al 46 jaar. Zij werd opgericht, omdat de Sloveense overheid haast niets deed om mensen met een beperking te helpen. Dit is voor het grootste deel nog steeds het geval. Barbara: ‘We hebben een goed systeem van ziektekostenverzekering in Slovenië, maar dat is het dan ook. Alle sociale programma’s voor mensen uit onze doelgroep worden uitgevoerd door de Unie. Bijvoorbeeld: bij ons is een architect in dienst die je helpt bij het aanpassen van je woning. We helpen mensen met school, het vinden van een baan of het verkrijgen van een auto. We worden gesponsord door de Nationale Loterij. Alleen al onze Unie ontvangt jaarlijks twee miljoen euro aan sponsorgeld op deze manier. In totaal zijn in Slovenië 18 organisaties actief voor mensen met een beperking. Al deze 18 organisaties zijn vertegenwoordigd in de Nationale Raad voor Mensen met een Beperking. De Raad heeft contact met de nationale overheidsinstanties, net als de afzonderlijke organisaties. Onze Unie is goed bekend in Slovenië. We hebben 1.050 leden en werken veel samen met de media. Van onze leden is 90% goed geïntegreerd in de maatschappij.’

Ook al is er haast geen financiële ondersteuning voor Slovenen met een beperking, de praktische toegankelijkheid voor hen is in orde. Het openbaar vervoer in de grote steden is toegankelijk, net als de spoorwegen. Niet-gehandicapte Slovenen kijken niet vreemd op naar hun gehandicapte landgenoten. Deze acceptatie begon zo’n tien jaar geleden.

Andere activiteiten van de Unie

Naast het scholenproject werkt Barbara ook nog aan andere projecten. Ze heeft net een project afgerond dat handelde om de verkoop van allerlei medische hulpmiddelen voor mensen met een beperking. Denk bijvoorbeeld aan kussens voor rolstoelen. Dankzij Europese gelden heeft de Unie nu de benodigde verzekeringslicentie om deze goederen zelf te mogen verkopen.

Haar grote volgende project is de verbouwing van het Huis voor de Gedeeltelijk Verlamden in het noordelijke deel van het Piran schiereiland. Deze locatie bestaat momenteel uit acht volledig aangepaste kamers waar in totaal 16 mensen kunnen verblijven. Het zal in de nabije toekomst worden uitgebreid met 17 nieuwe kamers. Op het moment dat dit een feit is, kunnen er 65 gasten verblijven. De installatie van een Spa staat ook op het verlanglijstje. Het hele resort is rolstoeltoegankelijk en rolstoelvriendelijk. Het biedt faciliteiten voor revalidatie, vakantie, sport, georganiseerde uitstapjes en kunst en cultuur. De gast wordt als één geheel beschouwd, wat wil zeggen dat zowel lichaam, brein, geest en emoties tegelijkertijd aandacht krijgen. Het resort staat niet alleen open voor Slovenen met een beperking, maar ook voor buitenlandse gasten.

Barbara is een bezige bij, maar vindt de tijd om naar muziek te luisteren. Ze houdt van allerlei soorten muziek. Van klassiek tot Balkanliederen. Haar grootste idool is echter Tina Turner. ‘Rolling on the river’ is haar meest favoriete song.