‘Je handicap niet accepteren, is een handicap’

Onderstaand interview uit 2014 met Traian is een momentopname. Hoe het nu met hem gaat, weet ik niet.

Traian Stanciu werd in 1980 geboren met hersenletsel. De ontdekking volgde enkele maanden later toen bleek dat hij niet rechtop kon staan. Het was tijdens de communistische jaren en de artsen stonden huiverig tegenover een behandeling. Als een kleine jongen bezocht Traian een instelling voor medische hulp en op de leeftijd van 11/12 jaar oud, na de revolutie, bracht hij veel tijd in ziekenhuizen door voor operaties. Op de leeftijd van nu 34 heeft hij problemen met zijn beide benen met lopen en met het gebruik van zijn beide handen. Echter, hij leidt een vol leven, zo goed als zelfstandig.

Zijn ouders speelden een belangrijke rol hierin. In de communistische jaren werden veel gehandicapte kinderen uit huis geplaatst. Zijn ouders besloten hun zoon zelf op te voeden. In 1990 was zijn moeder zelfs één van de initiatiefnemers voor de oprichting van de Association of Support for Disabled Children, de A.S.C.H.F. (www.aschfr.ro). Deze vereniging heeft als doel kinderen en jongeren met een beperking hun potentieel te laten benutten om zo een volwaardig lid van de maatschappij te worden. Zijn moeder werkt nu voor een andere ngo die zich richt op mensenrechten en de strijd tegen discriminatie.

Traian is zeer zeker beïnvloed door het voorbeeld van zijn moeder. Hij werkte ook als vrijwilliger voor de A.S.C.H.F., van 1999 t/m 2003. Daarna volgden andere ngo’s die focussen op het leven met een beperking of op mensenrechten. Momenteel geeft hij trainingen voor verscheidene ngo’s wanneer ze hem daarvoor vragen. Bijvoorbeeld over het leven met een beperking, maar ook over discriminatie van de Roma. Behalve zijn vrijwilligerswerk had Traian ook zijn eigen reclamebureau. Helaas moest hij deze job staken als gevolg van de financiële crisis. Hij benut de huidige situatie van werkloosheid om een break te nemen. ‘Ik kan eindelijk mijn filmverzameling bekijken. Ik heb 3.000 films.’

Toegankelijkheidsproblemen in Boekarest

Ondanks zijn mobiliteitsproblemen kan Traian zich zelfstandig in Boekarest voortbewegen. Hij ervaart zelf dus niet veel toegankelijkheidsproblemen. ‘Ik kan gaan waar ik wil. Ik vermoed dat het voor mensen in een rolstoel of blinden moeilijker is zich in Boekarest voort te bewegen. Het openbaar vervoer is enigszins voor hen aangepast. In de metrostations zijn liften. De bussen hebben een teken dat ze geschikt zijn voor rolstoelgebruikers. Publieke instellingen zijn ook min of meer aangepast. Wat moeilijk is, is lopen op de stoep. Auto’s staan op de stoep geparkeerd. De stoep heeft nog steeds een te hoge opstap. Het is nooit de bedoeling geweest dat Boekarest zo’n grote stad zou worden als het vandaag is. Met zoveel mensen is het nu een zaak van wie de luidste stem heeft: de autobezitters of mensen met een handicap. Toch is er een positieve verandering in de houding richting mensen met een beperking. Niet-gehandicapten zijn meer behulpzaam dezer dagen. Ze draaien hun hoofd niet weg zoals tien/vijftien jaar geleden. Ze zijn meer gewend geraakt aan mensen met een beperking in het straatbeeld. Ik weet niet of dat komt door de bewustwordingscampagnes van de ngo’s of door de media. Het sociale leven is nu meer open. Je ziet mensen met een beperking op tv. Je vindt info op internet.’

Financiële situatie Roemenen met een beperking

Roemenen met een beperking hebben recht op financiële steun van de overheid. Traian ontvangt ook deze steun. ‘Het bedrag dat je ontvangt, hangt af van de zwaarte van je handicap. Ik ontvang een bedrag voor mezelf en een bedrag waarmee ik mijn persoonlijke assistentie kan betalen. Tezamen is dit een bedrag van rond de 100 euro/maand. Natuurlijk is dat niet genoeg. Ergens vind ik dat goed. Het moedigt mensen aan een baan te zoeken. Hoewel dat niet makkelijk is. Bedrijven doen niet genoeg inspanning om hun werkplekken aan te passen voor mensen met een beperking. Aan de andere kant zijn er ook mensen uit de doelgroep die de gedachte blijven vasthouden dat de maatschappij hen marginaliseert en die zelf onvoldoende proberen onderdeel van de maatschappij te worden. Zij zijn vaak opgevoed in zeer beschermende families.’

Ontvang je je geld op tijd? Er is sprake van veel corruptie in Roemenië.

‘De geldcirculatie in Roemenië is inderdaad een groot probleem. De geldstroom volgt niet altijd de legale weg om het zo te zeggen. Ik ontvang mijn geld op tijd.

‘Wat de persoonlijke assistentie betreft: tot recent hielp mijn moeder me. Ik kan praktisch alles zelf doen, maar het aankleden vraagt veel tijd. Daar hielp ze mij mee, net als met de was. Ik heb nooit naar een andere persoonlijke assistent gezocht, alhoewel ik geloof dat het mogelijk is iemand in te huren. Ik leef nu een jaar met mijn vriendin, dus ik heb de hulp van mijn moeder niet meer nodig.’

Acceptatie van zijn beperking

Traian heeft zijn handicap van het begin af geaccepteerd. ‘Je handicap niet accepteren, is een handicap. Ik ken enkele mensen die het niet hebben gedaan. Ik probeer andere mensen altijd te motiveren goede voorbeelden in het leven te vinden. Ik word bedroefd wanneer ik hoor over jongeren met een beperking die nog steeds van hun ouders afhankelijk zijn. Iedereen zou een beetje succes moeten hebben bij wat hij in het leven doet. Je moet niet stilzitten. Ik weet van mezelf dat ik lui ben. Ik vind het fijn hulp te krijgen. Dat is iets dat ik moet overwinnen en niet veronachtzamen.

‘Ik houd van reizen. Ik ben al in verschillende landen geweest. Het idee te sterven in New York spreekt mij aan. Ik wil actief deel uitmaken van de maatschappij, mensen in Boekarest met elkaar verbinden. Mensen met en zonder een beperking. Daarom geef ik nog steeds trainingen. Het is ook voor mijzelf belangrijk dit te blijven doen. Als ik op een dag een kind zou krijgen, zou ik het zeker aanmoedigen voor een ngo te gaan werken. Je leert er zaken die je nergens anders leert. Het is belangrijk actief te zijn in de burgermaatschappij.

‘Ik heb de indruk dat Roemenen nu meer betrokken raken bij vrijwilligerswerk dan toen ik 20 was. Ze nemen deel aan kleinschalige projecten om hun leven in Roemenië te verbeteren. Het Roemeense lidmaatschap van de EU is hierin een belangrijke factor. Roemenen hebben altijd naar het Westen gekeken, al tijdens de jaren van het communisme. De media hebben de interesse van de jongeren in hoe mensen in het Westen leven, vergroot. Dankzij televisie, internet etc. profiteren ze dezer dagen van een grote informatiestroom. Wat moet veranderen in Roemenië is de manier waarop het land wordt geregeerd. De huidige politici zijn te oud om te maatschappij te moderniseren, maar jongeren zijn niet enthousiast om de politiek in te gaan. Ik ook niet, althans niet nu. Misschien binnen enkele jaren.’

Behalve het kijken naar films, is muziek luisteren een andere favoriete bezigheid van Traian. Depeche Mode is zijn favoriete band. Daarom op zijn verzoek Depeche Mode met ‘World in my eyes’.